hier de tekst, door Sylvester Hoogmoed.
Joop & Jessica, succesvol duo
Schilderijtjes tegen het muziekbehang
Met de jaren lijkt de eigenzinnige Joop Visser steeds meer lol te krijgen in optredens, vooral
sinds hij het podium deelt met zangeres Jessica van Noord. Aanstaande zondag zijn ze te horen
tijdens het Blommenkindersfestival in Roosendaal. Onder jonge collega’s is de inmiddels 76-jarige
liedschrijver uitgegroeid tot een cultster en hij blijft nieuw repertoire schrijven - schilderijtjes
noemt hij het zelf.
Over hun deelname aan Holland's Got Talent eind vorig jaar, willen ze niet praten. Jessica van
Noord: "Anders krijgen we stokslagen." Joop Visser: "Wij hebben een contract getekend waarin
staat dat wij daar niets over mogen zeggen op straffe van een dwangsom van een paar duizend euro.
Dus wij zeggen daar niets over. En wij zeggen dus ook niet dat Noord-Korea op ons een even vrije
indruk maakt als Kim Jon Mol's Utopia."
Een geslaagde stunt was het in ieder geval wel. Het filmpje waarin hun optreden werd vastgelegd
was een hit op Twitter en Facebook. Niemand bij RTL herkende de even legendarische als
publiciteitsschuwe zanger in het laconieke duo Joop & Jessica. Ze werden genadeloos weggestemd.
Grote namen als Lennaert Nijgh en Boudewijn de Groot waren naar eigen zeggen schatplichtig
aan zijn oeuvre en zoveel decennia later geldt dat ook voor Lucky Fonz III. "Joop Visser is een
cultfiguur, die nog steeds van grote invloed is. Hij is een taalvirtuoos, doet hele gekke dingen met
het metrum en de dictie en ook in muzikaal opzicht is het erg knap. Het heeft allemaal een hele vrije
vorm, waardoor het fris blijft. En behalve Chet Baker kan niemand zo mooi zachtjes zingen, je hebt
soms het gevoel dat hij in je oor fluistert."
Voor Kees de Koning, baas van het bekende hiphop-label Top Notch, is Visser een jeugdheld. "Ik
ben ermee opgegroeid, mijn moeder draaide het veel. Nu laat ik het mijn kinderen horen, het klinkt
nog steeds ongelofelijk modern. Geen woord teveel, sober, zonder wollige akkoorden, dat maakt
het tijdloos." De Koning zou graag een verzamelbox met zijn repertoire uitgeven, of een hommage-
cd waarop anderen zijn werk zingen. Maar hij denkt niet dat Visser daarop zit te wachten. "Het lijkt
soms wel of hij zijn eigen erfgoed wil vernietigen. Hij is ongrijpbaar en consequent tegen de stroom
in, ook dat maakt hem zo interessant."
Inderdaad, wanneer het woord hommage valt, reageert Visser afwerend. "Dat moesten we maar
niet doen." Op een zonnig Haarlems terras beantwoordt hij samen met Jessica van Noord opgewekt
alle vragen - bij voorkeur wanneer die niet over hemzelf gaan. Sinds een jaar of tien vormen ze het
duo 'Joop & Jessica'. In een koor bleek haar sopraanstem wonderlijk te contrasteren met zijn bas-
bariton, zoals haar open expressie wonderlijk contrasteert met zijn soms wat barse afkerigheid.
Samen optreden had hem altijd al ideaal geleken. "Toen we begonnen, zei mijn dochter: 'Dit is wat
je altijd al gewild hebt!' En zo was het ook. Het eigene van het individu wordt minder, de harmonie
wordt meer." Als vast onderdeel van hun optreden proberen ze ook de zaal te laten meezingen.
Van Noord: "Ik vind het heerlijk als dat lukt, vooral als het meerstemmig gebeurt. Ik merk dat de
mensen het ook echt leuk vinden om te zingen."
Sinds hij met haar een duo vormt, heeft Visser zijn repertoire enigszins aangepast. "Sommige
liedjes, die te individueel zijn zing ik niet meer. Ik schrijf ook anders, nóg minder over persoonlijke
dingen." Je kan je niet aan de indruk onttrekken dat het duo hem een welkome mogelijkheid
biedt om zich als privé-persoon nóg beter te kunnen verschuilen. Nooit had hij de ambitie in de
schijnwerper te staan; hij hield van zingen en schreef graag liedjes, maar dat laatste vooral om het
schrijfplezier.
Toen Gerrit Komrij tien jaar geleden een aantal van zijn liedteksten opnam in de
bestseller 'Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw' was Visser woedend op uitgever
Bert 'Berlusconi' Bakker, die verzuimd had hem om toestemming te vragen. Toestemming die hij
resoluut geweigerd zou hebben, zoals hij ook artiesten het recht ontzegt zijn werk te zingen en
niet wil dat bibliotheken zijn cd's uitlenen. Cd's die in eigen beheer worden uitgebracht en besteld
kunnen worden via zijn website.
De platen die hij begin jaren zestig onder zijn echte naam Jaap Fischer uitbracht, waren enorme
verkoopsuccessen. Eindelijk was er een Nederlands antwoord op de populaire chansonniers uit
het existentialistische Parijs van de jaren vijftig. Collega's als Gerard Cox profiteerden mee van
Fischers populariteit. "Zijn liedjes waren een hausse in die tijd, maar hij trad nauwelijks op, daarom
zochten ze mensen die dat wel wilden, vooral in Vlaanderen. Ik kreeg daar toen veel succes, dankzij
hem."
Maar Fischer schuwde de publiciteit en verdween in 1964 voorgoed van het podium. Hij studeerde
af, kreeg een gezin, emigreerde, werd na verloop van tijd opbouwwerker in Oost-Groningen en
tenslotte leraar maatschappijleer en economie.
Ergens in het midden van jaren zeventig herontdekte hij de liedkunst en ging ook weer optreden,
maar nu onder de onbeduidende naam Joop Visser. De aandacht was klein en hij deed er alles aan
om dat zo te houden. Visser weigerde zich aan te sluiten bij de auteursrechtenorganisatie Buma/
Stemra, wie zijn liedjes op de radio wilden draaien, moesten daar met hem persoonlijk afspraken
over maken. Jacques Klöters was één van de weinigen die dat deden. "Bij de AVRO wilden
ze Visser niet betalen, dat vonden ze te veel gedoe, buiten hun regeling met de Buma om. Dus
deden Kick van der Veer en ik dat maar uit eigen zak als we een liedje van hem draaiden." Toen
Klöters hem een keer uitnodigde om in zijn radioprogramma te gast te zijn, kreeg hij de wind van
voren. "U bent een burgemeester in oorlogstijd!" aldus Visser, waarna een tirade volgde tegen
het 'Huilversum' met al zijn Engelstalige muziekbehang. Het argument dat zo'n uitzending de
verkoop van zijn platen zou stimuleren, maakte bepaald geen indruk, want daarop zat Visser nou
juist helemáál niet te wachten, beweerde hij. "Dan moet ik die straks allemaal gaan versturen, daar
kan ik niet aan beginnen, ik ben geen postorderbedrijf!"
Bij de VARA draaide Jack Spijkerman regelmatig liedjes van Visser en hij wist hem zelfs
meerdere keren te verleiden tot tv-optredens, onder meer in het immens populaire Kopspijkers.
Spijkerman: "Ze noemen hem vaak lastig, maar daar ben ik het niet mee eens. Toen hij bij mij
in een radioprogramma kwam, was dat op voorwaarde dat er geen Engelstalige meuk gedraaid
zou worden. Dat is geen onzinnige eis, Joop heeft nagedacht over dat soort dingen, hij is een
zeer principieel mens en erg betrokken." Dat laatste merkte Spijkerman ook op het persoonlijke
vlak. "Na mijn overstap van de VARA naar Talpa heeft hij zich enorm boos gemaakt over alles wat
er over me heenkwam."
"Dat hij zo'n authentieke persoonlijkheid is, heeft hij heel duur betaald, dat dwingt respect af,"
zegt Hans Dorrestein. "Hij lijkt me zo'n man waarmee je in het verzet zou kunnen zitten." In veel
van Vissers liedjes klinkt ook een grote compassie door, benadrukt hij. "Zo'n lied als 'Ga je even',
over hoe een mensenleven uit je handen glipt, dat het voorbij is voor je het weet. Dat beschrijft hij
verdomd goed."
Gevoelige, tedere liedjes worden stelselmatig afgewisseld met melige ironie en teksten van een
ontwapenende botheid. Over het tuig dat hogerop zit, over de vrijgestelde nietsnutten in het
onderwijs, die gewichtig doen op kosten van de gek die voor de klas is blijven staan, over de
platitudes van regenten en hun lakeien bij de media: de jou-hoe-hoer-nalisten. Ooit zong Visser
"de Volkskrant is een kutkrant" en voor straf kreeg hij voor zijn nieuwste lied 'Oranjekaravaan'
op Volkskrant.nl slechts drie sterren in plaats van vier - werd vermeld op de site. Joop & Jessica
kunnen daar hartelijk om lachen.
Ironie is nooit ver weg in zijn repertoire, maar de liedkunst als ambacht neemt hij zeer serieus.
Van Noord: "Joop ziet het als schilderen. Hij maakt schilderijtjes met woorden en muziek en die
hangen we dan samen op met onze stemmen." Visser: “Schilderen dus. Ik kan soms maandenlang
schaven aan teksten. Dan merk je dat er nét weer een woord is dat beter bekt; Jessica komt ook met
verbeteringen."
Met tournees en avondvullende voorstellingen is de 76-jarige Visser vorig jaar gestopt. Onlangs
verscheen er een (inmiddels al uitverkochte) dvd van de afscheidsvoorstelling. Je ziet daarop een
vrijwel roerloos op het podium zittende duo, met als enige begeleiding zijn gitaar. Liefst zouden ze
het zelfs zonder microfoon doen. De puurheid, daar gaat het om. Visser: "Ik denk niet dat een liedje
beter tot zijn recht komt als iemand op een podium staat heen en weer te springen. Wij leven in een
tijd waarin 'onecht' steeds meer terrein verovert op 'echt', dat geldt op elk gebied. We raken met z'n
allen steeds meer gewend aan 'onecht' en zoals iedereen weet: smaak is gewenning."
Hij blijft nieuwe liedjes schrijven. Soms nemen Joop & Jessica er een op voor hun eigen YouTube-
kanaal. En soms zijn er gelegenheidsoptredens, zoals zondag tijdens het Blommenkindersfestival in
Roosendaal. Jessica ziet ernaar uit, Joop hoopt dat het die dag niet zal regenen.
En BN de STEM meldt dat we ook heel veel lachen..
en dat is ook zo.
(hier de tekst, beetje raar onder elkaar maar toch, het is allemaal waar)
26 STAD EN STREEK
‘We lachen ook heel veel’
Ook te zien op
Blommenkinders:
Joop Visser
(voorheen Jaap
Fischer) en Jessica
van Noord.
door Willem Jongeneelen
ROOSENDAAL –
Jaap Fischer was de
zoon van een hoogleraar Arabi-
sche wijsbegeerte en studeerde
zelf niet-Westerse sociologie. In
zijn studententijd maakte hij een
aantal ep’s en verschenen er later
drie elpees. Zijn liedjes werden
omschreven als cabaretesk, vanwe-
ge de maatschappijkritische tek-
sten. De populariteit van zijn ori-
ginele, voor die tijd bijzonder
scherpe werk nam gigantische
vormen aan. Fischer stopte in
1964 radicaal, al zinderde het be-
staan van zijn songs nog jaren na.
Hij ging in het buitenland voor
de voedsel- en landbouworganisa-
tie van de VN werken en later als
opbouwwerker in Groningen en
als leraar maatschappijleer op een
mts. In 1976 verschenen er plots
nieuwe liedjes van ene Joop Vis-
ser. Die zanger rept met geen
woord meer over Jaap Fischer, zo
luidt het verhaal. Maar Joop Vis-
ser, 76 jaar inmiddels, schrijft en
zingt nog steeds. Sinds tien jaar
treedt hij op met
zangeres/cabaretière Jessica van
Noord en zetten ze filmpjes op
het internet. YouTube staat er vol
mee.
Na vele jaren solo gezongen te heb-
ben ging u met Jessica zingen. Waar-
om?
Joop: ,,Omdat ik altijd met ie-
mand samen heb willen zingen,
maar alleen met de beste. Jessica
is de beste, alleen kwam ze wat
laat opdagen. Jessica: „Sorry.”
Wat vinden jullie bijzonder aan el-
kaar?
Joop: ,,Stem, presentatie, humor.”
Jessica: ,,Zijn kijk op de wereld en
zijn vermogen om daar zulke lied-
jes over te maken. Ik vind dat hij
zijn tijd vooruit is. Zijn gevoel
voor humor is geweldig.”
Joop Visser en Jessica van Noord. foto Jaap Reedijk
U schrijft veel en blijft actueel. Hoe
selecteert u de onderwerpen?
Joop: ,,Ik schilder met woorden
en muziek, geen onderwerp is bij
voorbaat uitgesloten.”
Mensen noemen uw werk cynisch,
boos ook wel. Ik hoor ook veel hu-
mor. Lacht u veel?
Joop: ,,Vraag maar aan Jessica.” Jes-
sica: ,,De boosheid over misstan-
den geeft wel een enorme kracht
om iets te maken. Humor relati-
veert het weer. Dat verschaft het
een mooie vorm waar de Engel-
sen ook erg sterk in zijn. Humor
is hard nodig in de wereld. En
Joop lacht veel! Ik ook. Gedeeld
plezier is dubbel plezier.”
Ik hoor in veel liedjes ook een mix
van protest, verbazing en cynisme.
“
Ik vind dat Joop
zijn tijd ver
vooruit is, hij is
een ware
kunstenaar
Jessica van Noord
Dat voetballied over onze jongens
tijdens de WK in Brazilië: ‘Oranjeka-
ravaan.’ Dat is vooral grappig en be-
wust clichérijk. Of heb ik het mis?
Joop: ,,Het is positief, ter zake en
heeft een sterk refrein dat ieder-
een meteen meezingt. Dat laatste
is praktijkervaring.” Jessica: ,,Het
is een goed lied om op te lopen
ook. We Gaan! We Gaan! Polonai-
se!!
In de liedjes Geert en Doe Is Nor-
maal Man is er dan weer welge-
meend hard protest, soms met een
kleine knipoog over het geblondeer-
de haar van Wilders, maar wel met
oprechte verbazing over het niveau
van die man en de kwalijke zaken
die hij uitkraamt.
Joop: ,,Het is in de eerste plaats
een waarschuwing aan de Icarus
in Geert.”
Jullie staan binnenkort op Blommen-
kinders. Mag het publiek een actuele
show verwachten of zingen jullie
ook liedjes die ze zouden kunnen
kennen van platen of het internet?
Joop: ,,Een beetje van dit en van
dat. Wij hebben geen idee van
het publiek.” Jessica: ,,Joop is al
aan het oefenen met heen en
weer rennen met de gitaar, want
dat doen ze meestal op een festi-
val.”
Ik lees overal dat Joop niet meer
over Jaap wenst te praten. Is dat zo?
En waarom is dat dan?
Joop: ,,Goede vraag. Misschien
omdat sommige journalisten voor-
al andere journalisten naschrij-
ven. Dan lees je zoiets al gauw
overal. Je kunt ook, vrij naar de
componist Varèse, zeggen: wie al-
maar bezig is met het verleden
van een ander, negeert het heden
van die ander en ontkent de toe-
komst van die ander.”
Jaap, Joop of met Jessica, ik hoor de
vaandeldrager op het gebied van he-
keldichten. Beschouwt u dat als een
compliment of omschrijft u dat
werk liever anders?
Joop: ,,Ik vind dat zeker een com-
pliment, want dat heb ik dan met
nog geen twintig procent van
mijn repertoire bereikt.”
Tot slot de deelname in talenten-
show Holland’s Got Talent in 2013.
De jury, onder leiding van Gordon,
stemde jullie weg. Het was verba-
zingwekkend dat niemand jullie her-
kende. Waarom deed u mee? Was
het een statement?
Joop: ,,Het antwoord is simpel:
Wij mogen hier niets over zeggen
van de baas van RTL, die verant-
woordelijk is voor de contracten.
Dat vinden wij niet erg, want ver-
geleken met Kim Il Sung van
Noord Korea is Kim Jon Mol van
RTL een moordgozer, volgens
ons.” Jessica: ,,Verder kunnen wij
daar niks over zeggen, anders krij-
gen we stokslagen.”
Joop Visser & Jessica van Noord: 27
juli vanaf 14.30 uur op Blommenkin-
ders (in Het Vrouwenhof in Roosen-
daal. Info: www.blommenkinders.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten