Mijn lieve oma.
54 jaar.
Daar staar ik nu naar met mijn eigen 54 jaar. In mijn dagboek. Ik was 13. Mijn oma was jong maar toch oud.
Ik zie een grijs permanentje met blauwspoeling en een jurk met een ceintuurtje om het bollige buikje boven de vleeskleurige pantykousen in stevige instappers. Een fijn gouden horloge en kettinkje met belletjes. Om haar arm een donkerblauwe handtas zonder enige poespas, stevig, leer. Een tas die een zelfverdedigingscursus overbodig maakte. Een beige regencoat . Een lieve ingetogen lach, een zachte stem, handige handen, vlotte vastberaden passen, soms verdrietige ogen, onderdanig in haar koude keuken verlicht door een tl-balk met twee gammele kasten met in de rechter: de drop-pot. De kast rook muf. Het aanrecht had een graniet geblokte vierkanten spoelbak waar ik in mocht afwassen. Dan stond ik op een krukje. Afwassen was leuker dan afdrogen, vooral de pannen.
Als ik moest afdrogen dan liet ik de pannen staan, die moesten dan nog in de week, vond ik, met extra Lux. Dan maakte ik heel veel sop en mocht belleblazen.
Ik vond het fijn bij oma. Niet bij opa, want die was vaak streng en boos. Hij gaf pianoles in de achterkamer en dan gluurde ik door de glas en loodramen van de suitedeuren, rood vond ik het mooist of paars. Ik snapte niet dat de leerlingen van opa het leuk vonden om piano te spelen want opa schreeuwde vaak dat ze het niet goed deden. "Een BES! Je ziet toch dat daar een BES staat!!"
Opa was autoritair maar soms ook grappig als hij naar Sjef van Oekel keek. Hij leek ook wel op Sjef van Oekel. Waldolala met blote vrouwen, dat vond hij prachtig maar oma werd dan chagrijnig. Opa had de hele tafel voor zich alleen. Daar lag plakkerig plastic over het Perzische tafelkleed omdat opa altijd plakte. Hij plakte namelijk allemaal schriften vol met voetbaluitslagen en foto's uit de krant. Collages. Er was geen wit plekje meer over. De schriften waren bruin gekaft en kregen een nummer in de kast achter het fluwelen gordijn. Hij had er meer dan 100 of 200. Als opa plakte dan stond de radio aan en de tv. Oma nam mij dan mee om boodschappen te doen. Ik logeerde daar bijna ieder weekend en dan ging ik met oma wol uitzoeken en stof want oma was heel knap in naaien en breien en haken. En heel precies. Er ging een weldadige rust van haar uit. Zij leerde mij alles en ik vond het fijn om te knutselen. Oma breide de mooiste truien met patronen erin. Als ik iets moois zag, bijvoorbeeld een ingebreide olifant dan haalde ze wol en maakte hem na. Oma had engelengeduld. Ze was ook heel zuinig maar dat kwam natuurlijk ook door de oorlog. Ze spaarde alle restjes wol en niks mocht weggegooid. Als we gingen eten moest elke kruimel van je bord en een augurkje werd in plakjes gesneden op de deksel van de pot en dan kreeg je twee flinterdunne plakjes. Wel kocht ze speciaal voor mij lekkere Gelderse gekookte worst waar ik dan ook een plakje van kreeg op brood. Opa at heel vies. Ik kon daar niet goed tegen. Hij slurpte en smakte en commandeerde oma dat hij nog een schep jus over zijn aardappels wilde. Hij likte zijn diepe bord leeg. Als het tegenzat ging hij tijdens het eten zijn nagels knippen.
Het leuke aan opa was dat hij een bretellen had over zijn dikke buik. Als ik dan kwam logeren trok ik daar altijd aan en dan werd hij zogenaamd boos. Dat knalde zo lekker. Opa kon goed verhalen vertellen. Vooral over de oorlog en dan ging hij achter zijn orgel zitten en deed met zijn voetpedaal het monotone geluid van de bommenwerpers na. 'Hoor, hoor, daar kwamen ze, de moffen." Dan vertelde hij een spannend verhaal over het bombardement van Rotterdam en haalde scherven uit een doosje die hij daar had opgeraapt. Of van die keer dat hij met zijn buurman onder de plankenvloer van de gang lag en de soldaten over hem heen liepen. Dat zijn buurman zo bang was dat ie in zijn broek pieste maar dat ze weer vertrokken met die rotlaarzen en hun geschreeuw. Hij speelde dat dan na met vuur in zijn ogen achter zijn dikke brillenglazen.
Opa speelde ook orgel in de kerk en was dirigent van het kerkkoor waar oma ook in zong. Elke zondag ging ik dan mee naar het bejaardenhuis van de nonnen en zat naast oma en las de Latijnse teksten. Ergens vond ik het heerlijk dat warme gevoel van het Gregoriaanse gezang en dat orgel steeds een tel ervoor. Het voelde vredig en oma was lief. Na de mis was er dan in de aula koffie met cake en kreeg ik twee plakken met limonade en was er een tentoonstelling van de haak en breiwerkjes van de nonnen. Het mooiste vond ik het aquarium met een soort sponsje dat je aan de buitenkant kon bewegen zodat het raam zeg maar gelapt werd, maar als je het te snel deed viel het er aan de binnenkant af en dat had ik vaak. Er zwommen tropische vissen in, met blauw en neon kleuren en maanvissen. Ik telde ze. Elke week keek ik of er een dood was.
Als we thuis kwamen bij oma ging opa naar het voetbal luisteren en dan ging ik het kerkboekje overschrijven, het Latijns want dat vond ik zo mooi. Oma ging eten koken want tussen de middag aten zij warm. Vaak iets met gebakken uitjes en veel jus.
Na het avondeten mocht ik even televisie kijken, ti ta tovenaar of meneer de uil. Op de tv stonden twee opgezette eekhoorntjes, een donker en een lichtgekleurd. Na de tv tanden poetsen en met blote benen naar bed. Het was koud boven en overal lag zeil op de grond. Het bed had een kapokmatras met allemaal deuken erin en zware bruine dekens en soms mocht ik in oma's bed en dan legde ze mij over. Dat was fijn want op haar nachtkastje lagen altijd vier dropjes. Die at ik dan op. Onder opa's bed stond een grote zinken po en dat vond ik vies. Er was ook een brandkast in de kamer met belangrijke dingen erin die nooit konden verbranden ook als het hele huis in de brand stond. Er was een marmeren wastafel en geen douche. Het leukste in het huis was de treinkamer. Opa was gek op treinen en had een hele baan aangelegd met vilten heuvels en tunnels en lichtjes en sneeuw, dat was net een sprookje. En er waren kuifje boeken en die mocht je lezen maar nooit een oortje omvouwen en er was een doos met lego en een doos met metalen dinky toys en mens erger je niet en domino. Oma speelde graag een spelletje met mij en soms wel twee, ze was nooit te moe of had geen zin. Wat een lieve oma.
Ze was een echte dame. Altijd keurig met een gepoederd gezicht en elke week naar de kapper voor wassen, watergolven, liet zich nooit gaan, was lief en zorgzaam. Niet vrolijk. Zorgelijk. Soms zag ik haar stiekem een poeder nemen tegen de hoofdpijn, een witte kruis poeder en die waren heel vies.
Ik zag haar verdriet en ze zei dat ik zo op 'haar Tineke' leek. Opa en oma hadden een mooie, sportieve dochter verloren op haar 18 e jaar aan acute leukemie. Een vreselijk drama. Haar schilderij hing op de schoorsteen. Oma kon een half jaar niet huilen na haar dood, was in shock. Opa schreef de requiemmis en speelde die bij de uitvaart. Hij kon zijn verdriet kwijt in de muziek. Opa was altijd bezig met muziek. Jammer dat ik dat nooit met hem heb kunnen delen want ik ben pas op mijn 40 e gaan zingen en toen was hij er niet meer. Soms denk ik met een glimlach aan hem terug en had hem wel beter willen kennen, die excentrieke, muzikale, dominante grapjas. Saai was ie niet! Op een gegeven moment wilde opa dood. Hij kon niet meer pianospelen en ook geen Duits voetbal meer kijken met zijn beste vriend de pastoor. Die was zomaar overleden en ze hadden het vergeten te zeggen tegen mijn opa die daar aankwam voor de wekelijkse tv avond en toen was hij dus dood. Ook mocht hij niet orgelspelen op zijn begrafenis. Toen is het licht bij opa volgens mij uitgegaan en stopte hij met eten en drinken. Daar kon geen oma meer iets aan doen. Hij stierf in de achterkamer naast zijn orgel en oma was strak en verbitterd. Ze verkocht meteen zijn vleugel en verliet 'dat grote , koude, vochtige rothuis.'
Ze kwam in een behaaglijke flat terecht met centrale verwarming, hoogpolig tapijt en sfeervolle schemerlampen. Maar ze was ongelukkig. Ze miste haar buurtje, de loopjes naar de melk- en groenteboer, de stomerij, de markt. Ze ging raar lopen en het breien lukte niet meer. Er bleek een grote tumor in haar hoofd te zitten en die zouden ze weghalen. De avond voor de operatie gingen we lekker uit eten en nam ze tong Picasso met vruchtjes en een driedubbel grote bananensplit bij Dreefzicht. "Zo die nemen ze niet meer af." En dat was een goed besluit, want ze overleefde de operatie niet. Ze was 75 jaar.
In haar kist gingen de opgezette eekhoorntjes mee. Ik was dol op haar, ze was zo lief.
En nu ben ik ook 54 jaar en bijna oma !
Waar blijft de tijd. Ik zal mijn best doen, in haar geduldige geest.
Lang leve alle oma's!
